Sosialisering

Kva er det som er med og formar eit barn i dagens samfunn? Kan foreldre bestemme kva barna skal bli påverka av? Arven har ein del å seie for korleis eit menneske utviklar seg, men det har absolutt miljøet også.

Kva er sosialisering? Sosialisering omfattar både den målretta eller tilsikta og den ikkje- målretta eller utilsikta påverknad av individet (Imsen, 2006). Sosialisering er den prosessen som formar oss til å bli samfunnsmenneske. Vi lærer korleis vi skal oppføre oss i spesielle situasjonar, vi lærer normer og uformelle lover og reglar. Sosialisering er altså ein interaksjonsprosess der samfunnet overtar individet, og individet overtar samfunnet (Westrheim, 2009). I dag blir eit barn påverka frå alle hald. Når eit barn er nyfødd, er det den næraste familien som påverkar. Familien kallar vi primærsosialiseringa. Etter ei tid så kjem barnehagen inn i biletet, og då er det plutseleg fleire nye personar å forholda seg til. Nokre år seinare så er det tid for å velje å vrake i dei titals fritidsaktivitetane som melder seg, og så er det klart for skule. Barnehage og skule er det vi kallar sekundærsosialisering for eit barn. Å byrja på skule er eit stort steg å ta, då får ungane eit større ansvar enn det dei er vane med frå før. Skuletida fortset i mange år framover, og blir meir og meir alvorleg jo eldre ein blir. I tillegg til alt dette, er det mange instansar til som påverkar menneske i alle aldrar. Blant anna jamnaldringar og massemedia.

Massemedia

Massemedia er med å avgjer ein stor del av kva samfunnet skal vere oppteken av, det er massemedia som set dagsordenen! Til dømes dersom det er ein demonstrasjon i Oslo, så kan media blåse det sånn opp at heile landet får det med seg, men er det ein stor folkedemonstrasjon i Drammen som media ikkje bryr seg om, så er det ingen andre enn lokalbefolkninga som får det med seg. Barn og unge er i ein alder som gjer at dei er litt ekstra lette å påverke, og det er noko massemedia utnyttar på sitt sterkaste. Overalt er det ”fancy” reklamar som suger til seg merksemd frå dei unge, som igjen masar hol i hovudet på foreldra heilt til dei får det dei vil ha. Media legg også eit veldig press på ungdomen. Overalt ser dei ”flotte modellar”, idol og andre uheldige førebilete som får dei til å føle at dei også må sjå sånn ut. Mykje av det barn og ungdom ser på TV er eigentleg ikkje ekte, men det er veldig vanskeleg for dei å skilje kva som er verkelegheit, og kva som er regissert. Massemedia utnyttar alle dei elektroniske kjeldene, TV, internett, DVD osv., Det gjer at folk blir omringa av slike manipulerte bilder. Det går så langt at mange unge jenter slit med usunne sjølvbilete. Tenkt at det er så mange firma rundt om i verda som lar sal av ulike produkt gå føre unge jenter si helse? Det er ikkje bare reklamar som påverkar dei unge, PC- spel, mobiltelefonar og TV er har gjennom åra blitt viktige kjelder til barn og ungdom si sosialisering.

Mine, dine, våre, deira….

Slike familieforhold er dessverre kvardagen for ein del barn rundt om i verda. Tidlegare var det vanleg med såkalla storfamiliar. Søsken, foreldre og besteforeldre budde ilag, og besteforeldre tok stor del i oppdraginga av barna. I dag er det annleis, det er meir vanleg med aleineforeldre enn før. Eg meinar at eit barn som veks opp i ein familie med skilde foreldre har like gode oppvekstvilkår som andre barn, men det er avhengig av at foreldra samarbeidar godt. Det er dessverre mange tilfeller der foreldra ikkje tar omsyn til barna, og det kan få alvorlege konsekvensar. Barna føler dei blir dregne mellom to verder, og må lyge til den eine for å tilfredstille den andre. Sånne bører burde ikkje eit barn eller ein ungdom ha, dei har allereie rikeleg nok å tenke på.

Leik og læring?

Kva er leik?

Kva er eigentleg leik? kven er det som leikar? Leik er noko ein driv med fordi det er morosamt, og det treng ikkje ha noko mål utøve seg sjølv. Dette vil seie at det er ein indre motivasjon som driv ein til å leike. Slik eg ser det, blir ein aldri for vaksen til å halde på med dette. Dette såg vi eit godt eksempel på i pedagogikken, Arne Næss var ein mann som leika til han var 97 år gamal. Eg meinar ikkje at alle skal utføre det så ekstremt, men eg meinar at evna til det ligg i oss alle, og vi brukar han i ulik grad. Det finnes mange formar for leik, og eg trur ikkje alle er klar over at det dei driv på med er ein form for leik.Korleis høyrer leik heime i skulen?
I L-97 var det rom for mykje leik i skulen. Ein del var kritiske til det, og meinte at all denne aktiviteten i skulen ikkje førte til noko læringsutbytte, og norske elevar skåra ganske dårleg på internasjonale testar. I K-06 er det ikkje så mykje rom for leik, no er det satsing på problemløysing og forståing og gjenskaping av kunnskapen. Eg tykkjer at leik bør ha sin plass i skulen, det er eit godt middel til læring.

Leik kan brukast til å betre samhaldet mellom elevane, dei må lære seg å samarbeide og stole på kvarandre. Ved leiking kan elevane få utvikle motorikken sin, språket sitt, og ein kan ha reine faglege leikar. Når eg gjekk på barneskule, leikte vi til dømes butikk i engelsken. Eg kan hugse at det var populært blant oss elevar, i tillegg var det ganske lærerikt. Elevane kan også lære seg å forstå og følgja reglar, og dei lærer det at ikkje alle alltid kan få viljen sin. Det er enkelte elevar som fell utanfor når det kjem til tradisjonell tavleundervisning, leik blir då ein måte å drive TPO for desse elevane som lærar best ved kinestetisk stimulering.

Leik er ein stor del av livet til ungane. Det er ein moglegheit vi bør nytta, og knytta fag opp til leik. Leik er noko elevane kan, og dei føler seg trygge på det. Det som kan skje når ungar leikar er at dei kan bli så oppslukte i leiken at dei gløymer alt rundt seg. Tida kan fly utan at dei merkar det, og dei konsentrerar seg fullt og heilt om leiken. Den tilstanden dei har komme inn i då, kallast "flow". Rolleleik er ein måte ungane kan koma seg vekk frå det daglege liv. Ungane har på vestlandet snakkar ofte bokmål når dei er i roller, ein grunn til det er at då markerer dei at dei ikkje er seg sjølve, dei klarar å gje meir av seg sjølve, og er ikkje så sårbare.

Av og til kan noko som byrja som ein uskyldig leik ende opp som ein slåsskamp. Det er ei utfording for læraren å sjå kva som er meint som leik og ikkje. Ta til dømes to gutar som fektar med pinnar. Den eine guten er veldig engasjert, og vil halde på lenge. Den andre guten er blitt lei, og vil heller halde på med noko anna. Den engasjerte guten gjer seg ikkje, og det heile endar opp med at den andre guten kjem grinande inn til læraren og seier at han har blitt slegen med ein pinne.

Undervisningsplanlegging

I kor stor grad skal læraren følgja planar til punkt å prikke? Finnes det noko oppskrift for korleis ein skal planleggja timane på riktig måte? Bør planlegginga gå utover undervisninga?

Dette er spørsmål som melder seg når lærarar skal planleggja undervisning. Spesielt trur eg at det er vanskelege spørsmål for ferske lærarar, og det fører til at dei får følelsen av å ha blitt kasta ut i lærarrolla. Ein lærar må vere forsiktig så ein ikkje endar opp som ein planstyrt lærar. Det er læraren som skal ha kontrollen, og målet må vere å ha ein lærarstyrt plan. Eg tykkjer sjølvsagt det er positivt med planlegging, men kanskje ikkje i så stor grad som det blir sett krav til lærarane i dag. Eg sjølv har eit stort behov for å planlegge, og skriv hugselister for den minste ting. Då får eg ein følelse av orden, som igjen fører til at eg kan slappe litt meir av. Når det blir lagt så mykje vekt på planar og planlegging som i dag, så trur eg det vil få ein motsatt effekt.

Eg trur all planlegginga i den norske skulen til slutt går ut over elevane. Når læraren får ansvar for å lage årsplanar, halvårsplanar, vekeplanar, fagplanar, timeplanar, arbeidsplanar, lekseplanar osv. så vil sjølvsagt mykje av konsentrasjonen til læraren gå vekk til dette, og ikkje til kunnskapsformidlinga. Eg tykkjer pensumet for elevane burde vore mykje meir fastsett i læreplanane. No står det kva elevane skal kunne etter endt fjerde årstrinn. Dette legg mykje ansvar på lærarane då det blir deira oppgåve å fordele alt pensumet utover 1, 2, 3 og 4 årstrinn. Dessutan hadde det blitt meir likt over heile landet kva elevane skulle læra for kvart år.


Den didaktiske relasjonsmodellen

Når eg nyttar den didaktiske relasjonsmodellen ute i praksis, så ser eg veldig godt samanhengane mellom dei ulike faktorane.

Eg ser at dersom ein av faktorane endrar seg, så er det lett føre at alle endrar seg. Dette har gjort meg bevisst på å alltid vere førebudd på at endringar kan skje, for det skjer svært ofte. Når eg skal fylle ut ein diamant så tenkjer eg fyrst på målet med økta. Eg tykkjer målet er grunnleggjande for alle dei andre faktorane i diamanten. Når eg har sett meg målet med økta, så føler eg på ein måte at rammefaktorane, innhaldet og vurderinga kjem av seg sjølv. Når det gjeld elevføresetnader og arbeidsmåtar, så er det viktig å ta hensyn til dei mange ulike elevane i klassen, og det er viktig at eg kjenner til elevane frå før. Når eg kjem til elevføresetnader kan eg slå opp i læreplanane og sjå kva elevane "skal kunna", men det er ikkje realiteten for alle elevane. Når eg er i praksis er det litt vanskeleg, for eg føler ikkje eg kjenner godt nok til kompetansen til elevane. Derfor lagar eg arbeid som skal kunna passa for både gjennomsnittet, dei litt sterkare og dei ikkje fullt så sterke elevane. Til no har det fungert veldig bra. Arbeidsmetodar kan og vere ei utfordring. Her må ein ta hensyn til korleis elevane arbeidar best, og kven dei kan arbeida med. Ein må vurdere arbeidsmåtane opp mot kva stoff ein skal arbeide med og. Igjen kjem eg fram til at ein må kjenna elevane godt.

Motivere, korleis klare det?

Dei siste tre vekene har eg lært ganske mykje nytt omkring begrepet motivasjon. Eg har eigentleg fått eit heilt nytt syn på begrepet. I forbindelse med det har eg stilt meg ein del spørsmål. Korleis skal eg som lærar klare å motivere kvar einskild elev? Kva er det som må til? Går det eigentleg an?

Å motivere elevar
For å klare å skape ein motivasjon hos elevane er det ein del faktorar som må vere på plass. Det eg tykkjer er aller viktigast for at det skal gå an, er at ein som lærar må kjenna elevane sine godt. Ein må veta mykje meir enn korleis elevane klarar seg fagleg, ein må veta kva som er interessene deira, og kva som opptar elevane aller mest. Ein lærar må bruke interessene til elevane, og knytte dei opp mot det faglege.

Nokre ulike motivasjonsteoriar
Det behavioristiske perspektivet legg stor vekt på straff og belønning. I Imsen står det at i klassisk behavioristisk teori er det straff og belønning som er hovudårsaken til at individet engasjerer seg og utfører ein handling. Dette er eg ganske einig i, det finnes mange ulike situasjonar der individet ikkje ser den eigentlege meininga med å gjere den oppgåva dei skal, og då treng dei ein ekstra motivasjon for å utføre oppgåva. Dette gjeld både elevar og vaksne.

Det humanistiske perspektivet seier at alle sider ved personen kan bidra til å skape motivasjon, både tankar, følelsar og oppfatningar av omverda (Imsen, 2006). Det seier også at både tillærde og medfødde behov kan liggje til grunn for motivasjon. Det er noko eg er heilt einig i. Det er sjølvsagt mange behov som er medfødde, slik som mat og drikke, og andre livsviktige ting. Eg trur likevel at nokre av behova til oss menneske blir forma utifrå det miljøet vi lever i.

Indre og ytre motivasjon
Når vi snakkar om motivasjon er det vanleg å skilja mellom indre og ytre motivasjon. Indre motivasjon er når eit individ gjer noko fordi det er kjekt og meiningsfylt, og når ein aktivitet i seg sjølv er nok til at individet held den ved like. Eg tykkjer indre motivasjon er svært viktig, og at målet til oss lærarar må vere å skape indre motivasjon hos elevane. Det er då elevane lærer det dei held på med aller best.

Ytre motivasjon er når eit individ kun held på med ein aktivitet fordi dei ser at dei kan få ei belønning som eigentleg ikkje har noko med aktiviteten å gjere. Til dømes så er det jo eit kjent fenomen at ungar ofte blir lova dessert dersom dei et opp all middagen først. I skulesituasjon meinar eg at ei slik belønning kan kallast ein slags ”falsk motivasjon”, og at det eigentlege formålet med oppgåva blir vekke. Eleven tenkjer kun på belønninga og ikkje det ein skulle ha lært av prosessen.

Ei av oppgåvene mine som lærar vil verta å skapa indre motivasjon hos elevane, og eg trur at ein må ta i bruk litt ytre motivering for å oppnå dette.

Konstruksjon og design

FIRST LEGO LEAGUE

Denne bloggen er skriven som ein logg og refleksjon over det prosjektet vi har holdt på med i veke 3 og 4. Eg går ikkje noko særleg inn på detaljar omkring FLL, så for dåke utanforståande kan det vere vanskeleg å forstå alt. På nettsida hjernekraft.org finn dåke ein del info om kva det dreiar seg om=)

Fredag 9. Januar møtte eg opp på praksis skulen. Vi var 11 studentar som hadde eit møte med rektoren på skulen, der vi fekk ei innføring i kva First Lego League eigentleg dreiar seg om. Vi fekk alle installert eit program på PC’ ane våre, som vi skulle bruke til å lage program til ”roboten” vår. I utgangspunktet var vi 11 studentar som skulle fordelast på 6 robotar, men så viste det seg at 4 av robotane var utdaterte. Det blei ein del omorganisering, og vi delte oss til slutt opp i to grupper. Det førte til at det blei litt endringar i heile opplegget, men alt i alt så gjekk det greitt. Etter møtet kunne vi setja i gong med bygginga. Nokre elevar som sjølve har vore med på Lego League kom og viste oss litt korleis ting skulle gjerast.

Måndag 12.1 og tysdag 13.1 møtte vi på skulen kl. 9. Vi hadde blitt einige på førehand om at alle skulle ha sett seg inn i reglane og oppdraga til Lego League i løpet av helga. Desse dagane gjekk med til bygging av roboten og utstyr til den. Det blei automatisk sånn at dei mest tekniske og datakyndige tok seg av den biten, medan vi andre begynte litt på dei oppgåvene. Eg brukte sjølv ein del tid på å setja meg inn i den ”formelle” delen av Lego League.

Onsdag 14.1 var ein dag vi byrja å kjenna litt på nervane. Konkurransen var rett rundt hjørna og vi byrja å få dårleg tid. Vi hadde fått programmert ein del på roboten og alt var nesten i boks, men så begynte ting å snu. Då måtte vi gjere ein del endringar i programma, og var ikkje akkurat heilt førebudde til konkurransen.

Torsdag 15.1 var den store dagen. Det verka som om det var veldig kjekt for dei elevane som var tilskodarar å få sjå på konkurransen. Dei verka minst like spente som oss andre. Det var ein god stemning i aulaen, dei hadde rigga til storskjerm som gjorde det lettare for tilskodarane å sjå robotane. Når konkurransen var over, satte vi oss ned og hadde eit møte angåande resten av prosjektet. Vi blei einige om å arbeida som ei stor gruppe, då det blei mest naturleg. Så delte vi oss opp i mindre grupper og fordelte resten av arbeidet med fagteksten og presentasjonen. I tillegg delte vi oss opp i tre nye grupper, der kvar gruppe fekk ansvar for å lage eit opplegg til undervisningsdagen 29.1. Eg blei med på gruppa som skulle lage eit opplegg for husbygging.

Fredag 16.1 jobba eg med ein del av fagteksten. Det gjekk ganske greitt, mi oppgåve var å skrive generelt om kva FFL er og korleis det føregår.

Måndag 19.1 jobba gruppa mi med å lage eit opplegg for husbygging i lego. Vi var fire stk. på gruppa, og skulle ha ansvar for ca 22 elevar om gongen. Vi bestemte oss for at elevane skulle få ganske frie tøylar når det gjaldt konstruksjon av husa, men vi satte grense for kor stort det kunne vere. Vi lagde ekstraoppgåver dersom det var elevar som blei kjapt ferdige med husa.
Tysdag 20.1. I dag samla vi oss alle saman (Sagvåg gjengen) for å flette saman det vi hadde skrive til ein presentasjon. Vi bestemte kven som skulle seie kva og korti.

Under presentasjonen vår torsdag 22.1 kunne ikkje eg vere tilstades pga. sjukdom.


Refleksjonar

I byggeprosessen vart det litt problem med at vi var så mange. Likevel gjekk det greitt, vi bare delte oss opp automatisk og gjorde forskjellige oppgåver som falt oss naturleg. Vi burde nok ha samarbeida litt meir og sett oss ned å fordelt oppgåver, og bytta på dei undervegs. Då hadde alle fått følelsen av at dei hadde delteke i alle prosessane.

Når det gjeld samarbeidet i gruppa så kunne nok det ha vore betre. No jobba vi ikkje i reine praksisgrupper, og det var jo litt nytt. Vi fann alltid løysingar, men hadde vi samarbeida betre kunne vi spart oss for mykje diskutering og vore meir effektive. Likevel følte eg at det vart betre litt lenger ut i prosjektet. Når vi arbeida med fagteksten, undervisningsopplegga og presentasjonen fungerte samarbeidet veldig bra.

Undervisningsopplegg 29.1.
Det var klart for siste dag med dette prosjektet. Vi som skulle ha husbygging møtte på skulen kl. 07.30, for å gjere klart dei siste førebuingane. Eg blei veldig overraska over kor fint dagen gjekk, elevane arbeidde konsentrert og hadde det kjekt. Det var arti å sjå at 6. og 7. klassingane var minst like engasjerte som 5. klassingane. Det var sjølvsagt episodar der ikkje alle var like opptekne av å gjere det dei skulle. Likevel blei eg overraska over å sjå at dei elevane vi hadde forventa at skulle bli litt problem med oppførte seg ganske bra.

Ein blogg om blogging=)

No er vi komne til det siste blogginnlegget i dette semesteret, og det er ganske utruleg kor fort tida har gått!

Då eg byrja på HSH i haust var blogging ganske ukjent for meg. I byrjinga kvidde eg meg litt til det, men når eg ser tilbake på det, så ser eg at det har vore veldig lærerikt for meg. Det set krav til at du må setja deg inn i det nye stoffet vi lærer kvar einaste veke. Til tider har denne blogginga vore litt stressande, spesielt når det har kome i tillegg til mykje anna som skal gjerast. Det er også ganske tidkrevjande, men uansett så tykkjer eg det er ein metode som fungerer godt for meg, då eg jobbar best når eg har litt press på meg. I bloggen får eg formulere det nye lærestoffet med eigne ord, og det er då eg hugsar det best.

Det har også vore svært lærerikt for meg å lesa andre bloggar. Lærestoffet blir forklart på ulike måtar, og når eg les bloggar til andre så hender det at eg plutseleg ser noko på ein heilt anna måte enn eg gjorde tidlegare.

Eg vil ønskja dåke alle ei god jul og eit godt nyttår=)

Ulike typar intelligensar

I pedagogikken denne veka har eg lært om intelligensteori og læringsstilar. Eg har tenkt ein del på dette emnet, kva er eigentleg intelligens? Kven er det som har rett til å bestemme at ein suksessfull advokat er meir intelligent enn ein kunstnar som lever av å selje eit bilde i ny og ned? Det finnes mange eksempel på at det ikkje bare alltid er dei elevane som gjer det bra på skulen som lykkast her i livet. Ta for eksempel Albert Einstein. Han var ikkje akkurat noko skulegeni, i tillegg hadde han ADHD og vart rett og slett misforstått på skulen. Det finnes ikkje svar på kva som er intelligens. Vi menneske har mange ulike typar intelligensar, og heldigvis for det! Korleis hadde verden vår sett ut idag viss ikkje?


Howard Gardner er professor i pedagogikk og neurologi. Han har lenge forska på menneske sine intelligensar. Han hevdar at alle menneske er fødde med dei ulike typane intelligens, men dei blir utvikla ulikt ifrå person til person. Denne teorien kom han med på 80- talet, og det blir kalla multi- intelligensar (MI). Gardner seier at vi menneske har minst ti ulike typar intelligensar, og at dei er lokaliserte på bestemte stader i hjernen.


Her har eg repetert litt for meg sjølv, og skrive litt om 8 av dei ulike intelligensane.


1. Verbal- lingvistisk intelligens:
Det er evna til å lære seg munnlege og skriftlege språk, og evna til å bruke kunnskapen sin om språk for å oppnå noko.

2. Logisk- matematisk intelligens:
Evna til å gjere ein logisk analyse av problem, evne til å bruka matematiske utrekningar og til å gjere vitskapelege undersøkingar.

3. Musikalsk intelligens:
Evne til å uttrykkje seg musikalsk gjennom å meistra eit instrument

4. Spatial intelligens:
Evne til å sjå rimlege relasjonar, godt utvikla hos til dømes kunstnarar.

5. Kroppsleg eller kinestetisk intelligens:
Evne til å kontrollera kroppsrørsler, og til å bruka kroppen for å skapa noko eller løysa eit problem.

6. Interpersonleg intelligens:
Evne til å oppfatta andre menneske sine kjensler, følelsar og behov. Forstår ulike relasjonar mellom mennesker.

7. Intrapersonleg intelligens:
Ein person som har sjølvinnsikt, altså kjenner har seg sjølv og kan setja seg realistiske mål. Han har og innsikt i eigne kjensler og handlingar.

8. Natur- intelligens:
Evne til innsikt og kunnskap om den levande naturen, kjærleik til andre levande organismar.