Ulike typar intelligensar

I pedagogikken denne veka har eg lært om intelligensteori og læringsstilar. Eg har tenkt ein del på dette emnet, kva er eigentleg intelligens? Kven er det som har rett til å bestemme at ein suksessfull advokat er meir intelligent enn ein kunstnar som lever av å selje eit bilde i ny og ned? Det finnes mange eksempel på at det ikkje bare alltid er dei elevane som gjer det bra på skulen som lykkast her i livet. Ta for eksempel Albert Einstein. Han var ikkje akkurat noko skulegeni, i tillegg hadde han ADHD og vart rett og slett misforstått på skulen. Det finnes ikkje svar på kva som er intelligens. Vi menneske har mange ulike typar intelligensar, og heldigvis for det! Korleis hadde verden vår sett ut idag viss ikkje?


Howard Gardner er professor i pedagogikk og neurologi. Han har lenge forska på menneske sine intelligensar. Han hevdar at alle menneske er fødde med dei ulike typane intelligens, men dei blir utvikla ulikt ifrå person til person. Denne teorien kom han med på 80- talet, og det blir kalla multi- intelligensar (MI). Gardner seier at vi menneske har minst ti ulike typar intelligensar, og at dei er lokaliserte på bestemte stader i hjernen.


Her har eg repetert litt for meg sjølv, og skrive litt om 8 av dei ulike intelligensane.


1. Verbal- lingvistisk intelligens:
Det er evna til å lære seg munnlege og skriftlege språk, og evna til å bruke kunnskapen sin om språk for å oppnå noko.

2. Logisk- matematisk intelligens:
Evna til å gjere ein logisk analyse av problem, evne til å bruka matematiske utrekningar og til å gjere vitskapelege undersøkingar.

3. Musikalsk intelligens:
Evne til å uttrykkje seg musikalsk gjennom å meistra eit instrument

4. Spatial intelligens:
Evne til å sjå rimlege relasjonar, godt utvikla hos til dømes kunstnarar.

5. Kroppsleg eller kinestetisk intelligens:
Evne til å kontrollera kroppsrørsler, og til å bruka kroppen for å skapa noko eller løysa eit problem.

6. Interpersonleg intelligens:
Evne til å oppfatta andre menneske sine kjensler, følelsar og behov. Forstår ulike relasjonar mellom mennesker.

7. Intrapersonleg intelligens:
Ein person som har sjølvinnsikt, altså kjenner har seg sjølv og kan setja seg realistiske mål. Han har og innsikt i eigne kjensler og handlingar.

8. Natur- intelligens:
Evne til innsikt og kunnskap om den levande naturen, kjærleik til andre levande organismar.

Sosiokulturelle perspektiv

Denne veka har eg lært ein del om det sosiokulturelle synet på læring, og ein del om ein mann som heitte Lev Vygotskij. Det sosiokulturelle perspektivet tar utgangspunkt i at læring skjer som ein sosial og kulturell prosess, og ikkje individuelt. Det individuelle er eit resultat av sosialt samspel. Denne teorien fokuserer på elevens læring, men understrekar også kor viktig rolla læraren har som veileder og støtte.

Lev Vygotskij var ein pedagogisk tenkjar og psykolog. Han bygde opp ein psykologi på eit marxistisk grunnlag. Dei sosiokulturelle perspektiva vi har i dag byggjer mykje på Vygotskij sin psykologi.

Vygotskij meiner at språk er den viktigaste reiskapen som vi menneske har. Han seier at språket ikkje er noko vi eiger, men noko som samfunnet har skapt. Dette avgjer altså korleis vi ser på verden rundt oss. Språk fungerer både innover og utover, altså er det både internalisering og eksternalisering.

Internalisering: Det vil seia å ta noko til seg. Ein tilegnar seg noko ifrå omgivnadene, til dømes viss ein lærer seg eit nytt språk.

Eksternalisering: Det vil seie å gi noko frå seg. Ein gir frå seg tankar, følelsar, språk ein har inni seg, og deler det med omgivnadene.
Vygotskij meiner og at all utvikling og kunnskap først skjer sosialt, og så individuelt. Utviklinga skjer to gangar og på to plan, først ilag med andre, og så på eiga hand etterpå.

I dagens samfunn er dei sosiokulturelle perspektiva ganske aktuelle. Eg synes sjølv det er ein grei læringsteori, og synes det er viktig at elevane kjem fram i lyset. Eg synes ein bør gjere mest mogleg for å prøve å forstå elevane betre, og korleis dei tenkjer.

Konstruktivisme

Utgangspunktet til konstruktivismen er at individet må konstruere kunnskap på eige hand. Dette er i motsetnad til læringsteoriane behaviorisme og kognitivisme som seier at kunnskap skal overførast. Når det gjeld dette er eg mest einig med konstruktivismen, eg meinar at ein må fokusere meir på elevens læring enn på lærarens undervisning. Elevane er ulike individ, ein må bli kjend med elevane og deretter tilrettelegga undervisninga etter deira behov.

Piaget sa at læringsprosessen består av to delprosessar, assimilasjon og akkomodasjon.

Assimilasjon vil seie ”å tilpasse verden til seg sjølv”. La oss seie at eg har eit mentalt skjema om ein ting/ eit emne. Ved assimilering så lærer eg noko nytt som eg knyt til det mentale skjemaet som eg har om den tingen/ det emnet. Eg tolkar informasjonen ut ifrå dei mentale skjema eg har frå før. Dette treng ikkje nødvendigvis vere korrekt informasjon, ein kan tilføre ting som ikkje stemmer til eit mentalt skjema.

Akkomodasjon vil seie ”å tilpasse seg sjølv til verden”. La oss seie at eg lærer noko om ein ting. Så viser det seg at det mentale skjemaet eg hadde om den tingen frå før av var feil, då må eg endre på det mentale skjemaet og tilpasse meg til den nye kunnskapen eg har lært.

Assimilasjon kan skape ubalanse utan at ein er klar over det. Her lærer ein ting slik ein sjølv oppfattar det. Dersom ein ikkje er klar over at det er ubalanse i det ein lærer så blir ein verande på dette nivået. Det er med akkomodasjon at læringa verkeleg startar, for der får ein riktig informasjon.

Piaget har og sagt at ein har ein indre motivasjon for å tileigne seg kunnskap, dette blir kalla likevektsprinsippet. Han seier det er ein medfødt indre prosess. Dersom eg får vite at noko eg har gått rundt å trudd ikkje stemmer likevel så får eg ein ubalanse. Likevektsprinsippet seier at når eg får ein slik ubalanse så skapar det motivasjon til at eg vil finne ut kva som er riktig.

Kognitiv læringsteori

Dei kognitive teoriane fokuserer på dei indre tankeprosessane. Etter timen vi hadde på onsdag så begynte eg å tenkje litt på korleis hjernen faktisk fungerer. Det er temmeleg utrulege greier, og ikkje så enkelt å forstå seg på.

Hukommelse er og ganske fascinerande. Det at hjernen kan lagre informasjon i kortidsminne og langtidsminne, at den kan hente fram informasjon når du treng den, og at du plutseleg kan komma på noko du eigentleg hadde gløymt heilt ut.

Dei kognitive læringsteoriane deler langtidsminnet inn i tre grupper:
Ferdigheitar- Dette er ting som er blitt automatiserte. For eksempel så trur eg aldri eg kunne gløymt korleis ein syklar eller går, uansett kor lenge det var sidan sist.
Episodisk- Dette er når informasjonen du tar inn blir knytt til noko personleg, når det er noko du sjølv opplever. For eksempel: vi har ei hytta oppe på hardangervidda, og der har eg vore mange gongar. Sjølv om det er lenge sidan sist så kan eg bare lukke igjen auga, og då klarar eg å sjå føre meg akkurat korleis det ser ut.
Semantisk- Dette er kunnskap som er vanskeleg å få tak i. Det er informasjon som blir oppfatta som kjedeleg (det er ofte under denne kategorien skulen kjem innunder).
Her kan vi sjå at det er viktig for oss lærarar å gje elevane noko å hengja kunnskapen på, vi må visa dei parallellar til noko dei allereie kan, og prøva å gjere det kjent og personleg.

Av og til skulle eg ønskje at hjernen hadde ein funksjon der ein bare kunne stenge ute tankar og minner. For det er ikkje bare kjekke minner som kjem innunder det episodiske langtidsminnet. Tragiske og triste hendingar er naturlegvis personlege for dei som er innblanda, og dette er minner som følgjer ein resten av livet. Ein kan ikkje plukke ut dei minna ein vil halde på, dersom noko hamnar innunder den episodiske kategorien så må ein ha dei med seg i hukommelsen.